Volg dan mijn masterclass zelfevaluatie aan de Maastricht University op (www.umio.nl) : Aanmelden kan via super-visie@outlook.com (Leo Urlings).
• 19 november 2025 van 09.00 tot 13.00 uur in Eindhoven
• 16 april 2026 van 09.00 tot 13.00 uur in Utrecht
• 2 juli 2026 van 09.00 tot 13.00 uur in Eindhoven
Klik op foto van de cover om de eerst 16 pagina’s van het Handboek in te kijken
(2e publicatie van september 2025).
23 mei 2025
Het valt mij op dat er veel gesproken wordt over reflecteren en zelfevaluaties. In februari 2025 kwam de brancheorganisaties Zorg (BoZ) met een rapport ‘De zelfevaluatie: rituele dans of impactvolle zelfreflectie?’ Medio mei kwam de Vereniging Toezichthouders woningcorporaties (VTW) met een enquête voor de leden over ervaringen met zelfevaluaties en dezelfde VTW organiseert workshops over zelfevaluatie op haar ALV op 12 juni. En ik kwam medio mei op de markt met het Handboek Zelfevaluatie!
Daarom een BOEKBESPREKING:
Mariëtte van Wingerden – Groenink
Directeur bij Bestuurderscentrum en Initiatiefnemer Bestuurderscentrum-Academy postte dit bericht op LinkedIn op 23 mei 2025.
Wat hebben 90 zelfevaluaties gemeenschappelijk?
Theo Stubbé doorprikt de mythe: “Zelfevaluatie hoeft geen vinkje-oefening te zijn.”
Na 20 jaar en 90 begeleide zelfevaluaties bij maatschappelijke organisaties deelt hij op 6 juni zijn game-changing inzichten in een GRATIS online boekbespreking (60 min) 👇
Wat u meekrijgt:
✅ Methodieken die écht werken (geen theorie, wel praktijk)
✅ De meest voorkomende valkuilen (en hoe u ze vermijdt)
Geschikt voor: RvT-leden | Bestuurders | Secretarissen Sectoren: Woningcorporaties | Zorg | Onderwijs | Cultuur l Sport
🎁 BONUS voor leden Bestuurderscentrum.nl: Krijg het volledige handboek GRATIS thuisgestuurd! (t.w.v. €29,95)
Met een klik op de button ‘Bestellen Handboek’ komt u direct in de winkelwagen van de uitgever.
Zelfevaluatie in governance bij maatschappelijke organisaties is een containerbegrip. Hoewel dit logisch is omdat een zelfevaluatie altijd maatwerk betreft, ontbreken vaak concrete handvatten en best practices. Het nieuwe handboek van Theo Stubbé voorziet in deze behoefte.
Dit praktische handboek beschrijft hoe een raad van toezicht kan komen tot een goede, passende zelfevaluatie, inclusief de voor- en nadelen van diverse keuzes. Met 20 jaar ervaring in het begeleiden van zelfevaluaties deelt Stubbé concrete voorbeelden en methodieken voor het organiseren van effectieve zelfevaluaties. Het handboek biedt tevens een leidraad voor complexe governance-vraagstukken, zoals het bespreekbaar maken van ‘het ongezegde’ en van dilemma’s uit de onderstroom.
Het boek is mede gebaseerd op een analyse van 90 zelfevaluaties die de auteur tussen 2011 en 2024 heeft begeleid. Hieruit komen 35 concrete verbeterpunten naar voren voor raden van toezicht. Uit de analyse volgt ook dat het percentage vrouwelijk toezichthouders is gestegen van 29 naar 41%. Ongeveer gelijk aan de 43% bij AEX- en AMX-bedrijven, zoals het FD beschreef op 14 april 2025. Terwijl de maatschappelijke ondernemingen hier geen wettelijke verplichting voor hebben.
Het handboek biedt zowel een praktisch stroomschema voor het organiseren van zelfevaluaties als handvatten voor reflectie. Het boek is bedoeld voor ervaren en beginnende toezichthouders bij maatschappelijke organisaties in sectoren zoals woningcorporaties, zorg, welzijn, onderwijs en cultuur. Ook bestuurders en bestuurssecretarissen vinden in dit boek waardevolle inzichten, aangezien zij ook invulling geven aan goede governance. Daarnaast is het handboek nuttig voor medezeggenschapsorganen die meer willen begrijpen van de taken en rollen van toezichthouders.
Met een klik op de button ‘Bestellen Handboek’ komt u direct in de winkelwagen van de uitgever.
Jaarlijks zijn duizenden toezichthouders, bestuurders, bestuurssecretarissen en anderen betrokken bij het interne toezicht op een onderneming. De gemiddelde Nederlander zal niet eenvoudig kunnen vertellen wat dit interne toezicht doet, behalve dat zij ‘de baas’ zijn. Deze mythe beschrijft kort en bondig waarom ik dit handboek schrijf, want in Nederland heerst verwarring over het werk van bestuurders en toezichthouders. ‘Toezicht’ betekent letterlijk toezien wat het bestuur en de onderneming doet en dat is iets anders dan ‘de baas’ zijn. Waarom zijn er geen regels wie toezicht houdt op het toezicht? Hoe ‘bewaakt’ het toezicht zijn eigen kwaliteit? Dat doen ze onder andere met zelfevaluaties en daar gaat dit boek over.
Zo begint het voorwoord van mijn nieuwe publicatie: ‘Handboek zelfevaluatie’ dat in mei 2025 verschijnt. Het Handboek heeft 3 delen over
* Waarom gebruik je een zelfevaluatie?
* Hoe organiseer je een zelfevaluatie?
* Wat is het te verwachten resultaat van een zelfevaluatie?
Na de Masterclass van 2 april 2025 sta ik in de planning voor 19 november 2025. Aanmelding via super-visie@outlook.com (Leo Urlings).
Op 30 oktober 2024 verzorg ik de masterclass Governance – Zelfevaluatie RvC. Deze masterclass is een onderdeel van de serie masterclasses van de Maastricht University in samenwerking met Supervisie Limburg en het Bestuurderscentrum. Aanmelden kan via super-visie@outlook.com (Leo Urlings).
De Vereniging Toezichthouders bij Woningcorporaties (VTW) heeft een nieuwsbrief waarin elke maand een casus beschreven wordt over de zelfevaluatie. Ik heb twee artikelen gepubliceerd op verzoek van de redactie over de dynamiek in de raad (parrhèsia of de moed tot waarheid) en over de rol van de bestuurder in de zelfevaluatie. Over beide onderwerpen heb ik eerder geschreven maar het was leuk om er nu een specifiek artikel aan te besteden.
Onder de tab publicaties vindt u de artikelen, samen met circa 120 andere publicaties (van mij en van anderen).
Theo Stubbé start per 1 september 2022 als directeur-bestuurder ad interim bij ‘Beter Wonen’ Ammerstol. Beter Wonen is een kleine woningbouwvereniging van 265 woningen in de dorpskern Ammerstol (Gemeente Krimpenerwaard).
Theo ziet de uitdaging om deze corporatie te begeleiden naar een duurzame toekomst voor de komende 10 jaar. ‘Ik heb ervaring met grote en kleine corporaties, die allemaal eenzelfde volkshuisvestelijke opgave hebben, maar elk vanuit een verschillende dynamiek. Deze organisatie is klein en daarmee zijn de medewerkers van alle markten thuis. Dat brengt veel persoonlijk commitment, maar soms ook hoofdbrekens over de regelgeving. Ik denk dat een toekomstplan alleen slaagt als de bewoners betrokken worden in de zoektocht wat behouden moet blijven en wat beter kan.’
Update 2024:
Per 1 februari 2024 is Beter Wonen Ammerstol gefuseerd met Quawonen uit Bergambacht. In circa anderhalf jaar is er een goed fusieproces doorlopen met de huurders. De ledenvergadering heeft unaniem ingestemd met de overgang naar een stichting en met de daaropvolgende fusie. In dit anderhalf jaar is het planmatige onderhoud weer opgepakt en zijn 70% van alle woningen voorzien van (gemiddeld 7) zonnepanelen.
In het FD van 10 augustus schrijft Mijntje Lückerath, hoogleraar Governance aan de Tias, over de uitspraak van de Tuchtcommissie Banken. Deze tuchtcommissie had klachten in behandeling genomen over het besluit van de RvC van ING om het salaris van de bestuursvoorzitter Hamers in 2018 te verdubbelen. Dat heeft geleid tot grote maatschappelijke beroering en veel publiciteit. Niet veel later is de heer Hamers vertrokken naar een Zwitserse bank.
Het pleidooi van de hoogleraar gaat erover dat de zorgvuldigheid van de besluitvorming binnen de RvC belangrijker is dan het besluit zelf, want de RvC heeft als taak om de belangen van alle belanghebbenden zorgvuldig af te wegen. Een buitenstaander kan zich geen oordeel vormen over al deze belangen en dus moet een RvC meer moeite doen om te communiceren over alle belangen.
Dit principe dat de RvC óók verantwoordelijk is voor het imago van de organisatie, in dit geval door beter te communiceren, deel ik volledig. Zeker bij maatschappelijke ondernemingen. Maar de redenering dat ‘de zorgvuldigheid van de besluitvorming belangrijker is dan het besluit zelf’ gaat mij een beetje te ver. De RvC bestaat immers ook maar uit mensen, die kunnen dwalen, zeker in de dynamiek van het groepsproces. Het verdubbelen van het salaris van een topbestuurder was toen (en nu nog) zo maatschappelijk onaanvaardbaar dat ik heel nieuwesgierig wordt naar de andere belangen.
Laten we hopen dat het afgelopen jaar het (voorlopig) laatste jaar was dat we in de crisisstand staan. Ik ben nieuwsgierig hoeveel de maatschappij geleerd heeft van de pandemie en hoe we er later op terugkijken. Reflecteren en onderzoeken wat we beter (gaan) doen lijkt mij het beste pad voor 2022.
Met deze nieuwsbrief breng ik, zoals elk jaar, mijn reflecties onder de aandacht in de vorm van publicaties op mijn website. In 2021 heb ik geschreven over een toekomstvisie op de zorg, over soft controls en over governance aan de hand van een bespreking van het boek ‘Onder commissarissen’. Natuurlijk sta ik geheel achter alle drie artikelen, maar de laatste publicatie, over het ongezegde in de boardroom, maakt mij erg enthousiast.
U kunt hier klikken voor de gehele nieuwjaarsgroet en/of naar het tabblad ‘publicaties’ gaan voor de drie genoemde artikelen. Ik heb de Kerstvakantie gebruikt om alle publicaties te ordenen op thema in plaats van op datum van publicatie. Zo kunt u nu gemakkelijker grasduinen over thema’s zoals democratie, leiderschap, fusie, governance, zelfevaluatie of risicomanagement. Het zijn er circa 120!
Veel leesplezier en succes met uw maatschappelijk ondernemerschap.
Theo Stubbé
Van 1 april tot 1 december 2021 is Theo Stubbé directeur-bestuurder ad interim geweest bij GroenWest, een corporatie met circa 13.000 woningen, garages e.d. in de gemeenten Woerden, De Ronde Venen, Montfoort en Utrecht. GroenWest stond in april aan de vooravond om een intentieverklaring tot fusie te tekenen met Provides, de corporatie in IJsselstein met ruim 3.000 woningen. Samen verzorgen zij – na de fusie – de volkshuisvesting in 5 gemeenten in het westen van de provincie Utrecht.
Het interim besturen van een corporatie – wegens vertrek van de succesvolle bestuurder – in een fusieproces vraagt om een persoon met ervaringen in de volkshuisvesting en met fusieprocessen. Daarnaast wil je dan een persoonlijkheid die de koers niet verandert, maar die de organisatie en de prestaties continueert en zich richt op het voltooien van het fusieproject. GroenWest stond er prima bij met een gerichte en gemotiveerde organisatie met goede en bevlogen medewerkers. Ook de fusiepartner had mooie volkshuisvestelijke resultaten en was een betrokken partij bij de voorbereidingen naar een fusie.
De samenwerking met de Raad van Commissarissen, de Ondernemingsraad, de Huurdersvereniging, het management en de medewerkers verliep uitstekend. Samen met Provides is er een goed sociaal plan (met de bonden) afgesloten en zijn de contouren van de nieuwe organisatie opgebouwd in workshops met kwartiermakers. Op basis van een gedeeld bedrijfsplan, een gedeelde klantvisie en duidelijke randvoorwaarden is draagvlak voor de fusie behaald bij de gemeenten en andere stakeholders.
In de laatste weken is aandacht en tijd besteed aan de overdracht naar de nieuwe directeur-bestuurder, die de scepter over de fusieorganisatie gaat zwaaien per januar 2022.
Theo Stubbé heeft in 2021 nog twee andere fusieprojecten begeleid, eenmaal als kartrekker en eenmaal als adviseur van een Huurdersorganisatie.
Een van de dingen die mij in 2020 positief is opgevallen is de hogere professionaliteit van de Raden van Toezicht die ik mag begeleiden bij hun zelfevaluaties.
Ik word hier vrolijk van, want ik denk dat het vermogen tot zelfreflectie bijdraagt aan een betere samenleving en hogere maatschappelijke prestaties. Een gebrekkige zelfreflectie hebben we helaas gezien aan de andere kant van de oceaan, maar ook hier in Nederland bij de toeslagenaffaire.
Vanuit de overtuiging dat reflectie beter werkt dan instructies of regelgeving, schrijf ik in mijn nieuwsbrief over vier reflecterende artikelen/boekbesprekingen.
Theo Stubbé
Voor meer nieuwsberichten, klik hier